Het onderwijssysteem in Australië is een van de minst billijke van de OESO-landen en de kloof tussen scholen met verschillende sociaal-economische groepen ouders groeit. Dat alles hangt ook samen met verschillen tussen openbaar en privé onderwijs.
De ‘Australian Learning Lecture’ gaf daarom opdracht tot het rapport Choice and Fairness: A Common Framework for all Australian schools, om een ander gesprek over gelijkheid in Australische scholen op gang te brengen. Er is behoefte aan een nieuw, rechtvaardig kader voor de manier waarop Australië zijn scholen financiert en reguleert om de gelijke kansen en onderwijsprestaties voor alle jongeren te verbeteren. Het hybride publiek-private kader blijkt niet geschikt voor dat beoogde doel.
Het rapport komt met een voorstel voor een kader waarin alle scholen overeenkomstige publieke verplichtingen hebben in ruil voor publieke financiering van de overheid. Door schoolkeuze en rechtvaardigheid in balans te brengen wordt segregatie tegengegaan. Gemengde scholen zijn belangrijk, ook omdat de leerling-samenstelling van scholen evenveel invloed heeft op de kansen voor schoolsucces als de familie achtergrond van een leerling.
Het voorstel houdt in dat alle scholen door de overheid gefinancierd worden en gratis zijn, en dat die publieke financiering vergezeld moet gaan van de verplichting rechtvaardigheid te maximaliseren. Dat laatste houdt onder meer in dat sociaal-economisch gemengde scholen worden gevormd. Scholen die zich alleen richten op de ‘happy few’ worden niet gefinancierd. Deze aanpak zal de focus van het schoolsysteem verschuiven van het sorteren van leerlingen naar het ontwikkelen van alle talenten.
In Nederland worden (vrijwel) alle scholen al gefinancierd door de overheid. Maar die publieke financiering is niet gekoppeld aan de verplichting publieke rechtvaardigheid te maximaliseren door meer gemengde scholen te vormen en zo schoolkeuze en rechtvaardigheid in evenwicht te brengen. Laten we daarover de discussie in Nederland op gang brengen. Australië biedt daarvoor een inspirerend voorbeeld.