We zitten te veel in onze eigen bubbel en we weten het. Bijvoorbeeld de bubbel van conservatieven en progressieven, jongeren en ouderen, mannen en vrouwen. Er is ook een kloof tussen progressieve meisjes en conservatieve jongens; het onderwijs kan eraan bijdragen die kloof aan te pakken door scholieren de werktuigen mee te geven om zelf na te denken, aldus Aleid Truijens in de Volkskrant.
Dit is nummer 20 in de reeks blogs en columns.
Wat er uit die jongensmonden komt, is weerzinwekkend. Red de jongen
Aleid Truijens
We zitten te veel in onze eigen bubbel en we weten het. Iedereen, maar vooral wij die geen wij denken te zijn maar vrijdenkers: hoogopgeleid, bovenmodaal verdienend en met twee in Nederland geboren ouders. Dat zeggen de onderzoekers van het CBS. Het is verkeerd, die eenkennigheid. Vinden wij ook natuurlijk. Maar het is zo comfortabel, te leven tussen mensen die elkaar met een half woord begrijpen, die lachen om dezelfde grappen, met wie je lekker kunt klagen over de politiek, de domheid, de stand van de wereld, de anderen. Die we dan weer zelden in het echt zien. Ziehier de kloof, die maar niet kleiner wil worden.
We leven in meerdere bubbels, die elkaar vaak overlappen. De bubbel van de PVV-achtigen en de GroenLinksigen, conservatieven en progressieven, jongeren en ouderen, mannen en vrouwen. Ook in deze bubbels lijkt men zich vaster te schroeven in de eigen schuttersputjes. Zo zouden jonge vrouwen wereldwijd steeds progressiever worden en mannen conservatiever. ‘A new global gender divide is emerging’, kopte de Financial Times. Uit een onderzoek van bureau Ipsos, waarover The Guardian schreef, vindt een op de zes mannen tussen de 16 en 29 jaar, de Generatie Z, dat het feminisme veel kwaads heeft aangericht. Mannelijke helden zijn vrouwenhater Andrew Tate en Jordan Peterson, een psycholoog die mannelijkheid propageert. Ook het Vlaamse Jeugdonderzoeksplatform constateerde onlangs een genderkloof. Meisjes maken zich vaker druk over het klimaat, jongens zijn vaker negatief over homoseksualiteit; bij jongens is Vlaams Belang de populairste partij, bij meisjes Groen.
De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema sprak met jongeren op een Amsterdams roc en schrok, blijkt uit een reportage in de Volkskrant. Enkele jongens zeggen onbekommerd dat vrouwen niet moeten werken, dat de man thuis ‘kapitein’ is, dat ze een zoon die homo is de deur zouden wijzen. De meisjes zijn het er voorzichtig mee oneens. ‘Er moet meer aandacht voor komen in het curriculum’, vindt Halsema.
Ja, dat moet. Meer aandacht in het onderwijs voor gelijke rechten, discriminatie, seksisme en geweld. Maar vergeet niet dat ons gesegregeerde onderwijs al decennialang bijdraagt aan de kloof. Alles wat die had kunnen verkleinen – brede scholengemeenschappen waar kinderen elkaar wél tegenkomen, meerjarige brugklassen, geen vmbo’s in verpauperde wijken – hebben beleidsmakers nagelaten.
Tegen de 8,7 miljoen volgers van Tate op X boks je niet op met je goedbedoelde lespakketten. De kloof tussen progressieve meisjes en conservatieve jongens komt vooral door gescheiden internetbubbels, die in hun gelijk gestaafd worden dankzij algoritmen. Natuurlijk spelen andere oorzaken mee. Meisjes doen het in het onderwijs al jarenlang beter dan jongens. Ze kunnen beter zelfstandig werken en communiceren; het hedendaagse werkstukjesonderwijs past hun als een handschoen. Jongens stranden vaker op school, meisjes halen glanzende diploma’s. Jongens vrezen een toekomst waarin ze er niet meer aan te pas komen.
Het is een triest beeld: roedels gefrustreerde jongens, die zichzelf op de borst te roffelen, terwijl meisjes glimlachend wegkijken. Die hebben elkaar, hun diploma’s en hun toekomstkansen, ze willen geen kostwinner die hen kleineert en thuishoudt. Een relatie is leuk, maar niet met zo’n zielig type.
Red de jongen. Wat er uit die jongensmonden komt, is weerzinwekkend. Toch vind ik weinig wezens zo ontroerend als een jongvolwassenen jongen, met onzekere blik en schorre, overslaande stem, die zijn angsten bezweert. Je kunt alleen maar hopen dat het ooit goedkomt. Door scholieren de werktuigen mee te geven om zelf na te denken, om te zien hoe ze worden misleid. Daar kan het onderwijs wel aan bijdragen.
Aleid Truijens is schrijver en recensent en columnist voor de Volkskrant. Ze schreef romans en biografieën over F.B. Hotz en Hella Haase
Deze column verscheen op 27 februari 2024 in De Volkskrant en is met toestemming overgenomen.
